शाळेचं सगळं सांभाळून ही मुलगी अहर्निश खेळाची आराधना करायची.

घराबाहेर पडून काम शोधायचं, पैसे मिळवायचे, भावंडांना खाऊ घालायचं आणि आईचं दु:ख कमी करायचं, असं त्यानं ठरवलं. त्याचं ध्येय निश्चित होतं.

देशभर मंदिर-मस्जीद वादावरून दंगली उसळल्या.

अगं, इतक्या मुलांवर लिहिलंस. माझ्यावर नाही लिहावंसं वाटलं?’’

चटका बसल्याप्रमाणे मी त्या निर्जीव यंत्राकडे बघत राहिले.

वो फोटो लेके मै घर जाऊंगा।

शिबिराची कल्पना समजल्यावर रवी आणि प्रताप कमालीचे खूश झाले.

श्रीखंड-पुरीचं जेवण जेवल्यावर दुपारी मोठय़ांसकट मुलंही पेंगुळली.

बाळूला घरी आणण्याचा निर्णय मी का घेतला, हे मला आता खरोखरच आठवत नाही

आकांक्षा सर्वसामान्य, तशी नापास व्हायची नाही ती कधी. पण जेमतेम पास.

दीपक किती तरी वर्ष संस्थेत येत राहिला. कुठलीही अपेक्षा न करता मुलांना नृत्य शिकवत राहिला.

मात्र ज्यांच्यावर लिहिलं त्यापेक्षा अधिकांवर लिहायचं राहिलं, याची खंत आहे.

महिलांच्या सर्वागीण विकासासाठी देशातील पहिली महिला बँक सुरू करण्याबरोबरच निर्भया निधी, असंघटित महिलांना विम्याच्या संरक्षणासह अल्पसंख्याक, अनुसूचित जातीजमातीच्या विद्यार्थ्यांना शिष्यवृत्ती, एआयआयएमएससारख्या उच्च वैद्यकीय शिक्षणसंस्था उभारणी, ज्येष्ठ नागरिकांना आरोग्य सुविधा, नवीन राष्ट्रीय आरोग्य योजना, शालेय विद्यार्थ्यांसाठी मध्यान्ह भोजन योजना,

सोन्याच्या मागणीस आळा घालण्यासाठी अर्थमंत्री पी. चिदम्बरम यांनी चलनवाढीच्या निर्देशांकाशी निगडित असलेल्या कर्जरोख्यांची घोषणा केली आहे. याखेरीज गुंतवणुकीस अधिक उत्तेजन मिळावे म्हणून ‘राजीव गांधी इक्विटी’ बचत योजनेत काही सुधारणा करण्याचीही घोषणा चिदम्बरम यांनी केली. सर्वसामान्यांनी सोन्यापेक्षा आर्थिक योजनांमध्ये गुंतवणूक करावी.

केंद्रीय अर्थमंत्री पी. चिदम्बरम यांनी, पाच टक्के वित्तीय तूट, चालू खात्यातील पाच टक्के वित्तीय तूट आणि सकल राष्ट्रीय उत्पन्नातील पाच टक्के वाढ, या पाश्र्वभूमीवर २०१३-१४ चा अर्थसंकल्प सादर केला आहे. विकासाचा दर वाढविणे हेच केवळ त्यांच्यापुढील उद्दिष्ट नाही तर वित्तीय आणि चालू वित्तीय तुटीचा दरही कमी करावा लागणार आहे.

सन २०१३-१४ त्या अर्थसंकल्पात गृह क्षेत्राला प्राधान्य देण्यासाठी पहिल्यादा कर्ज घेणाऱ्यांना २५ लाखांपर्यंतच्या कर्जावर देण्यात येणाऱ्या व्याजासाठी केंद्रीय अर्थमंत्री पी. चिंदंबरम यांनी अतिरिक्त एक लाख रुपयांची करसवलत जाहीर केली आहे.

अर्थसंकल्पात वित्तीय क्षेत्रासाठी करण्यात आलेल्या तरतूदी नवीन गुंतवणूकदारांना प्रोत्साहन देणाऱ्या आहेत. भारतातील पहिली महिला बँक सुरू करण्याचा व त्यासाठी सुरुवातीला १००० कोटी रुपयांची तरतूद करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे. बचतीला चालना देण्यासाठी राजीव गांधी इक्विटी बचत योजनेत अनेक सकारात्मक बदल करण्यात आले आहेत.

२०१३-१४ या आर्थिक वर्षांच्या पहिल्या सहा महिन्यांत देशभरात तीन हजार किलोमीटरचे नवे रस्तेबांधणी प्रकल्प सुरू करण्यची घोषणा चिदम्बरम यांनी गुरुवारी केली. या योजनेत महाराष्ट्राला अग्रस्थान देण्यात आले आहे. विविध राज्यांत नवीन रस्तेबांधणी करताना उद्भवणाऱ्या समस्या सरकारच्या लक्षात आल्या असून त्या …

वाय. एम. देवस्थळी एल अ‍ॅण्ड टी फायनान्स होल्डिंग्ज लि.चे अध्यक्ष व व्यवस्थापकीय संचालक भयानक ढळलेला आयात-निर्यात व्यापार तोल, गंभीर वित्तीय तूट, तर दुसरीकडे घसरता विकासदर व चलनवाढीचा चढा दर आणि भरीला उतरणीला लागलेला बचत दर या परस्पराशी निगडीत आव्हानांतून मार्ग काढणे सोपे काम निश्चितच नव्हते आणि म्हणूनच अर्थमंत्री पी. चिदम्बरम यांचा आजचा अर्थसंकल्प हा कौतुकास पात्र ठरतो.

या वर्षीचा अर्थसंकल्प कसा असणार याविषयी उद्योग जगतात व अर्थतज्ज्ञांमध्ये काहीशी उत्सुकता व बरीचशी भीती होती. ढासळत्या जागतिक अर्थव्यवस्थेचे सावट असताना आणि वाढत जाणाऱ्या भारतीय वित्तीय तुटीचे संकट भेडसावत असताना या अर्थव्यवस्थेला आधार मिळवायला अर्थमंत्री काही कडक उपाय करतील व त्याच वेळी निवडणुकीवर डोळा ठेवून काही भरमसाट सवंग योजनांची खैरात करतील अशी एक भीती सर्वाच्याच मनात होती.

प्रत्येक अर्थसंकल्पात अर्थमंत्री हा 'रॉबिनहूड' होण्याचा प्रयत्न करतो. मात्र 'रॉबिनहूड' श्रीमंतांच्या खिशात हात घालून गरिबांना मदत करत असे. विद्यमान अर्थमंत्री हे 'रॉबिनहूड' बनण्याच्या प्रयत्नात श्रीमंतांच्या खिशातही धड हात घालत नाहीत अन् गरिबांनाही काही देत नाहीत. १३० कोटींच्या या देशात फक्त …

अर्थव्यवस्था अडचणीत असल्याचे मान्य करताना अर्थमंत्री पी. चिदम्बरम यांनी मांडलेल्या अर्थसंकल्पाने सर्वसामान्य नागरिकांप्रमाणेच उद्योग क्षेत्रालाही निराश केले आहे. अति श्रीमंतांवर अतिरिक्त कर लावतानाच मध्यमवर्गाला अपेक्षित अशी कोणतीही करसवलत दिलेली नाही. रीअल इस्टेट क्षेत्राचीही अर्थमंत्र्यांनी मोठी निराशा केली आहे.

हा सामान्य माणसाचा अर्थसंकल्प आहे. अतिशय सावध पवित्रा असलेला अर्थसंकल्प आहे. यंदाच्या अर्थसंकल्पात आर्थिक तूट आटोक्यात ठेवण्यासाठी महसुली वाढीचा नव्हेतर खर्चाला कात्री लावण्याचा उपाय केला आहे असे दिसते. सरकारी कर्मचाऱ्यांचे वेतन व व्याज यावरील प्रमुख खर्च कमी केला जाणार नसल्याने सरकारने भांडवली खर्चाला कात्री लावली आहे.

उद्योग तसेच पायाभूत सुविधा क्षेत्रातील गुंतवणूकीत भरघोस वाढ होण्यासाठी यंदाच्या अर्थसंकल्पात विशेष उपाययोजना केल्याचे दिसून आले. बाराव्या पंचवार्षिक योजनेच्या कालावधीत (२०१२-१७) पायाभूत सुविधा क्षेत्रात ५५ लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक अपेक्षित असल्याने यातील ५० हजार कोटी रुपयांचा निधी करमुक्त रोख्यांच्या माध्यमातून उभारण्याचे उद्दीष्ट सरकारने आखले आहे.

केंद्रीय अर्थमंत्री पी. चिदंबरम यांनी मांडलेला अर्थसंकल्प हा केवळ यंदाचे वर्ष खेचून नेणारा अर्थसंकल्प आहे. वेळ मारून नेण्याचे काम त्यांनी पार पाडले आहे. देशाच्या आर्थिक परिस्थितीत बदल घडवण्यासाठी काही कठोर व ठोस उपाययोजनाही नाही आणि निवडणुकीच्या पाश्र्वभूमीवर लोकांना दिलासा देतील, …

आगामी वर्षांत चलनफुगवटा आणि वाढ यांच्या बदलत्या समीकरणांवर सन २०१३-१४ या वित्तीय वर्षांसाठी मांडण्यात आलेल्या केंद्रीय अर्थसंकल्पाचे यशापयश अवलंबून आहे. सर्वप्रथम अर्थसंकल्पातील खर्चाच्या बाजूंचा विचार करू. गतवर्षीच्या तुलनेत या वर्षीच्या खर्चामध्ये १६.४ टक्क्य़ांची वाढ प्रस्तावित आहे. यापैकी ३० टक्के वाढ ही योजना खर्चात सुचविली गेली आहे.

अर्थमंत्री पी. चिदम्बरम यांनी गुरुवारी सादर केलेल्या अर्थसंकल्पात ज्या काही मोठय़ा त्रुटी, कच्चे दुवे जाणवतात त्यास चार मुद्दे प्रामुख्याने जबाबदार ठरतात. ज्या चार व्यापक आर्थिक प्रश्नांची दखल अर्थमंत्र्यांनी घेणे आवश्यकच होते, असे हे मुद्दे आहेत. हे मुद्दे असे-

चिदम्बरम यांनी सादर केलेला हा अर्थसंकल्प देशातील ९० टक्के जनतेच्या, म्हणजेच श्रमिकांच्या दृष्टीने अत्यंत संतापजनक आणि निराशाजनक आहे. अर्थसंकल्पात तातडीच्या आर्थिक-सामाजिक समस्यांवरील काही आर्थिक तरतुदींची अपेक्षा असते. या अपेक्षेने पाहता चिदम्बरम यांनी श्रमिकांच्या हातात काहीही दिलेले तर नाहीच, पण येत्या काळात मंदी, महागाई, बेरोजगारी, विषमता या सर्व मुद्दय़ांच्या संदर्भाने पूर्णत: संवेदनशून्य आणि कळाहीन असा अर्थसंकल्प सादर केलेला आहे.

‘देशभक्त नथुराम गोडसे’ या चित्रपटावर बंदी आणू नये, प्रत्येकाचे अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य मान्य करावे, असा प्रतिवाद करीत लोकशाहीवादी वकिलांनी मंगळवारी न्यायालयात हस्तक्षेप अर्ज केला आहे.

भाजपशी संलग्न असलेल्या अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषदेच्या (अभविप) उमेदवारांनी चारही जागांवर विजय मिळवत प्रतिस्पर्धी उमेदवारांना धूळ चारली

८० वर्षीय वृद्ध महिलेचा गळा चिरून खून करण्यात आल्याचा प्रकार रविवारी सकाळी उघडकीस आला. या प्रकरणी पोलिसांनी तिच्या सावत्र मुलास चौकशीसाठी ताब्यात घेतले

बौद्ध धर्म हाच लोकशाहीला सुसंगत आणि पूरक असल्याचे त्यांना आढळले, असे प्रतिपादन प्रसिद्ध विचारवंत आणि लेखक प्रा. सदानंद मोरे यांनी केले.

गांधीनगर भागात राहणाऱ्या १५वर्षीय मुलीने छेडछाड होते म्हणून २२ डिसेंबरपासून शाळेत जाणेच सोडून दिले आहे.

फेब्रुवारीमध्ये हेल्मेट सक्तीचे करण्याचा विचार पोलीस दल गंभीरपणे करीत असल्याचे पोलीस आयुक्त अमितेशकुमार यांनी सांगितले.

नवी मुंबई प्रकल्पासाठी एकूण २२६८ हेक्टर जमीन लागणार आहे.

दोन वर्षांत शौचालय बांधण्याचा निर्धार

समान नागरी कायद्याची आवश्यकता व शक्यता याबद्दल आपण अनेक वर्षे वाचत, विचार करत व त्या विषयी चर्चा करत आलो आहोत. त्यामुळे पार्थसारथी घोष यांचे. 'द पॉलिटिक्स ऑफ पर्सनल लॉ इन साऊथ एशिया आयडेंटिटी. नॅशनॅलिझम अँड द युनिफॉर्म सिव्हिल कोड' हे पुस्तक बघताच कुतूहलवश ते वाचावयास घेतले. डॉ. घोष हे राजकीय विश्लेषक आहेत व भारतातील राजकारणावर त्यांची अनेक पुस्तके प्रसिद्ध झालेली आहेत.

पुराणातल्या देवदानवांच्या किंवा प्राचीन काळातील राजेमहाराजांच्या कथांचं प्रत्येकालाच आकर्षण वाटत असतं. कधी श्रद्धेच्या पोटी तर कधी त्यातील सुरसतेमुळे लहानपणी गोष्टींच्या पुस्तकांतून किंवा टीव्ही वाहिन्यांवरील पौराणिक कार्यक्रमांमधून हिंदू संस्कृतीबाबतचं कुतूहल शमवण्याचा प्रयत्न प्रत्येक जण करत असतो

आल्बेर कामू याचा तत्त्वचिंतक- लेखकाचा जन्म ७ नोव्हेंबर १९१३ रोजी झाला, म्हणजे हे त्यांचे जन्मशताब्दी वर्ष, परंतु ते साजरे करण्यासाठी कुणी पुढाकार घेईल असे नव्हे.

सईद अख्तर मिर्झा यांचे हे दुसरे पुस्तक! जाहिरात संस्थेतर्फे कॉपी रायटिंगपासून सुरू केलेला प्रवास. पुढे सिनेमा दिग्दर्शन, डॉक्युमेंटरी बनवणे यात बरीच वर्षे स्थिरावला. त्यांच्या सिनेमा वा माहितीपटांमागे त्यांचे विचार वा ठाम भूमिका असलेली कळायची. त्यांचा भरपूर प्रवास झाला, त्या प्रदेशाचा इतिहास समजून घेता आला.

भारतात नियोजनबद्ध विकासाचे कार्यक्रम पहिल्या पंचवार्षिक योजनेपासून सुरू झाले. स्वातंत्र्योत्तर भारतात आजवर ११ योजना व अनेक वार्षिक योजना पार पडल्या. एप्रिल २०१२ पासून १२ वी योजना सुरू झाली असली तरी योजनेचा आराखडा नुकताच प्रकाशित झाला आहे. समावेशक विकास ही एक व्यापक संकल्पना आहे व त्यामध्ये विकासाच्या आर्थिक, सामाजिक, सांस्कृतिक अंगांचा समावेश होतो.

कादंबरीकार ओऱ्हान पामुक यांची वाचकप्रियता ही काही केवळ तुर्कस्तानी कथानके वा तुर्कस्तानचे वास्तव-दर्शन यावर मोजली जात नाही. मानवी भावनांचे चित्रण ते तरलपणे करतात आणि सरळ गोष्ट न सांगतासुद्धा गोष्ट वाचकामध्ये भिनते, हे त्यांच्या कादंबऱ्यांच्या यशाचे दोन पैलू आहेत.

‘तुझी खांडोळी करीन’ या वाक्प्रचाराला जन्माला घालणारी झणझणीत खांडोळी हा विदर्भातला एक चविष्ट पदार्थ. खांडोळी अत्यंत वेळखाऊ आणि खर्चिक असली तरी पुन्हा पुन्हा करायला प्रवृत्त करणारी.. तेव्हा करून पहाच..

फास्ट फूडचं प्रस्थ वाढलेलं असताना घरगुती पौष्टिक पदार्थापासून केलेले हे काही खास पदार्थ, अंबाजोगाईचे. कांदा-लसूण न वापरताही चविष्ट होणारे. मी मूळची पुण्याची, पण माझे सासर मराठवाडय़ातील, अंबाजोगाई येथील. त्यामुळे अंबाजोगाईच्या काही खास पदार्थाविषयी लिहिल्यावाचून राहवत नाही.

पदार्थ बिघडला की आधी निराशा येते, पण थोडं डोकं चालवलं तर त्यातून मस्त डिश तयार होते आणि त्याला काही तरी भन्नाट नाव दिलं की घरचे खूश, त्यातलाच एक टॅंगी करेला.. प्रत्येक सुगरणीच्या स्वयंपाकात एकदा तरी बिघडलंय-घडलंय असं असतंच. आणि ती मजा कसली हो, ही तर ‘सजा असते सजा!’कारण तो पदार्थ बिघडला की आधी निराश व्हायला होतं.

कानडीत रुब्बी म्हणजे वाटणे व कल्लू म्हणजे दगड. उभे दगडी उखळ व रुंद असा अंडाकृती वरवंटा म्हणजे रुब्बककल्ल. कोरडय़ा चटण्यांमध्ये इथली चटणीपुडी अतिशय प्रसिद्ध. किंचित तेलावर हरभरा डाळ, उडीद डाळ, बेडगी मिरच्या व कढीलिंब परतून त्यात चिंच, गूळ, मीठ व हिंग घालून कुटून ही चटणी केली जाते. इडली, डोसे, आंबोळ्यांबरोबर ही चटणी हवीच.

दोसा वा डोसा हा अनेकांच्या सकाळच्या वा संध्याकाळच्या नाश्त्याचा अविभाज्य घटक बनलेला आहे. पदार्थ एकच परंतु त्यात वैविध्य आणलं तर नानाविध प्रकार चविष्ट कसे करता येतील. त्याविषयी.. भारत हा विविध भाषांचा, विविध वेशांचा आणि विविध खाद्यपदार्थाचा देश आहे. प्रांता-प्रांतात खाद्यपदार्थ बदलत असतात. आपला भारत देश तिन्ही बाजूंनी समुद्राने वेढलेला आहे.

नवा पदार्थ जन्माला घालायचा, म्हणजे सुगरणीची कसोटी लागते. अर्थात सृजनासाठी जन्मकळा महत्त्वाच्याच! मात्र, एकदा का त्यात तरबेज झालो की कल्पनांना अंत नसतो. शिवाय मायक्रोवेव्ह, फ्रिज आणि मिक्सर ही महत्त्वाची साधने हाताशी असल्यावर कोणतेही प्रयोग यशस्वी होतातच!

नाताळ जवळ आला की ब्रेड, केकचे वेध लागायला लागतात. नाना आकारांचे, चवींचे ब्रेड, केक बाजारात दिसायला लागतात. लो कॅलरीचा असाच एक ब्रेड स्टोलन. त्याविषयी.. मुंबईत कधीच म्हणण्यासारखी थंडी पडत नाही. डिसेंबर अर्धा उलटला की आम्ही मुंबईकर स्वत:लाच सांगतो- जरा गार झाले आहे, नाही?