‘कॉंग्रॅच्युलेशन, छान एम्ब्रियो तयार झालाय. आता याचे नीताच्या गर्भाशयात रोपण केले की शी विल बी प्रेग्नंट!

‘‘शा म, निघायची वेळ झाली.’’ राधा एक प्रफुल्लित कटाक्ष टाकत म्हणाली, ‘‘मजा आली ना खूप?’’ ‘‘हो.’’ तोही आनंदाने म्हणाला.

मी आज तुम्हाला अगदी ‘मन की बात’ सांगणार आहे. पण विश्वास ठेवणार ना तुम्ही? नाही, तुम्ही ठेवाच विश्वास.

मध्यरात्री अन्वयाचा फोन आला तेव्हाच करणला काळजी वाटली. 'डॉक्टर करण, मी  मिसेस अन्वया अपूर्व देशपांडे.' 'बोला.. मिसेस देशपांडे.' 'डॉक्टर, अपूर्वच्या नावाने झडतीचे वॉरंट निघालेय. मेंदूच्या झडतीचे.' 'अहो, इतका सरळमार्गी आहे अपूर्व! फुकट वेळ घालवतात हे मेडीकॉप्स. काय झाले?' 'सर, मागच्या …

असेच त्या दिवशी ते तुटून खाली आलेलेही आठवले त्याला.

‘हॅलोऽऽऽ, श्वेता बोलतेय. सॉरी, आत्ता घरी नाहीये. बीपच्या आवाजानंतर तुमचा मेसेज सोडा. थँक यू!’

‘‘ए वेडय़ा- कर की प्रिंट, जाम भूक लागलीय गडय़ा.’’ दोन-चार थपडा मारत प्रकाशने आपला राग काढला.

‘‘मी कधी भागच घेतला नव्हता, मग विजेता कसा ठरणार?’’ बलबीर.

घरात अगदी गडबड चालली होती. अरुण आणि वरुणची बॅग आवरण्यात आईची धांदल उडाली होती.

‘‘आ णि या ब्लॉकबस्टरने शंभर ट्रिलियन गॅलक्टिक डॉलर्सची कमाई केलीच पाहिजे!’’

अखंड मेहनत आणि तीव्र बुद्धिमत्ता याच्या जोरावर लवकरच तो मानाच्या शास्त्रज्ञांच्या पंगतीत जाऊन बसला.

लोखंडवालाच्या बरिस्तात बसून अलका वाट बघत होती. साडेचार वाजून गेले होते. इथे नेहमीची गजबज होतीच.

आजच्या युगाचे एका वाक्यात वर्णन करायचे तर ‘माध्यमांचे युग’ असेच करावे लागेल. इंटरनेटच्या माहितीच्या महाजालाने आज अवघे जीवनच व्यापून टाकले आहे.

‘सुमित्र’ हे स्त्रियांसाठीचे पहिलेवहिले मासिक १८५५ साली प्रसिद्ध झाले. या काळात ‘शिक्षणाशिवाय तरणोपाय नाही.’

‘संवाद’ हे त्या काळातील लोकप्रिय सदर होते. आई व मुलगी, दोन मैत्रिणी, दोन शेजारणी अशा जोडीचा ‘संवादा’साठी उपयोग करून घेतला होता.

‘स्त्री’ने हातात छापील पुस्तक धरले तर नवऱ्याचे आयुष्य कमी होते. असा वेडगळ धाक ज्या काळात स्त्रियांना सतत घातला जात असे,

स्त्रियांचे सुरुवातीचे लेखन स्त्रियांच्या तत्कालीन प्रश्नांच्या संदर्भातच होते. स्त्रिया त्यांच्या स्वाभाविक भाषेत लिहीत. विचारांचा ठामपणा, आपले मत

एका बाजूला स्त्रीने गृहकृत्यदक्ष असावे, अशी अपेक्षा केली जात असतानाच तिला - ‘स्त्रीला ऋतुदर्शन झाल्यानंतर तीन वर्षे विवाह झाला नाही तर तिने स्वयंवर करावं.

बाळशास्त्री जांभेकर यांनी ‘दर्पण’मध्ये पती-पत्नींच्या पत्रव्यवहाराच्या दृष्टीनेही स्त्री-शिक्षणाचे महत्त्व किती आहे, हे स्पष्ट केले होते.

विसावे शतक लागले तेच मुळी स्त्रीजगताच्या नवीन संवेदना, जाणिवा घेऊन. स्त्रियांच्या प्रगतीसाठी स्त्रियांनीच पुढे येण्याची गरज आहे, याचे तीव्र भान येऊ लागले होते.

काळाची गरज ओळखून का. र. मित्र यांनी स्त्रियांसाठी ‘महाराष्ट्र महिला’चे प्रकाशन सुरू केले. स्त्रियांच्या मासिकाचे संपादन करणे म्हणजे स्त्रियांचे वैचारिक नेतृत्व करणे,

‘स्त्री’ मासिकाच्या पहिल्या अंकावर फणी करंडय़ाच्या पेटीपाशी बसून प्रसाधन करणारी ‘स्त्री’ होती. तर १९४७ च्या २०० व्या अंकावर हसतमुखाने आत्मविश्वासाने हातात तिरंगी झेंडा घेऊन संचलनात सहभागी घेणारी...

विधवांना कुंकू लावण्याचा समारंभ स्त्रियांनी केला १९३५ मध्ये तोही अकोल्यात. महादेवशास्त्री दिवेकर यांनी सुवासिनी कुंकू लावतात त्याला कोणताच शास्त्राधार नाही.

१९५० मध्ये भारत प्रजासत्ताक देश झाला. स्त्रियांना घटनात्मक समानता मिळाली. सामाजिक-सांस्कृतिक दृष्टीने स्त्री-जीवनाचा स्तर उंचावला. दुर्गाबाई देशमुख यांची नियोजन मंडळावर नेमणूक झाली.

१९३० नंतरच्या काळातील प्रत्येक स्त्री नियतकालिकाचा वाचकवर्ग, त्याचे स्वरूप यानुसार त्याचे ‘संपादकीय’ भिन्न राहिले, तरीही स्त्रीजीवन, समाजजीवन जसे पुढे सरकत गेले त्यानुसार संपादकीय...

पारंपरिक कल्पनांतून स्त्रियांनी बाहेर यावे, स्वतंत्रपणे विचार करावा. यासाठी संपादक जे प्रयत्न करीत होते, त्या प्रयत्नांना स्त्रिया जाणीवपूर्वक, जागरूकपणे प्रतिसाद देत होत्या. ही एक प्रकारे स्त्रियांमधील...

१९३० ते १९५० या काळाचा विचार करता, स्त्रियांच्या वैचारिक लेखनाचे क्षेत्र व्यापक व सर्वस्पर्शी होते.

१९३० ते ५० या संक्रमण काळात, स्त्री-मनात निर्माण होणाऱ्या ऊर्जेला योग्य दिशेने वळविण्याचे कार्य ‘महिला मंडळे’ आणि ‘महिला परिषदा’ यांनी चोख बजावले.

स्वातंत्र्योत्तर काळात शिक्षणामुळे स्त्रियांच्या दैनंदिन जीवनाचा स्तर उंचावण्याच्या अपेक्षा निर्माण झाल्या

नवपर्वाकडे जाण्यासाठी संपादक लेखांतून, चर्चेतून स्त्रीमनाची मानसिक तयारी करूनच घेत होते.

संयुक्त राष्ट्रसंघाने जाहीर केलेलं १९७५ हे आंतरराष्ट्रीय महिला वर्ष! आपल्या देशात अनेक संदर्भ या वर्षांला प्राप्त झाले.

‘बायजा’ हे मासिकाचे नावच ग्रामीण स्त्रीच्या जीवनाचे प्रतीक म्हणून ठरवले होते.

स्त्रियांसाठी होणाऱ्या कायदेशीर तरतुदी हा स्वतंत्र प्रवाह म्हणूनच सामाजिक दृष्टीने महत्त्वाचा विषय ठरतो.

स्त्री जागराचा नवा अध्याय घडण्यास सुरुवात झाली ती १९७५ नंतरच्या काळात.

१९७५ ते १९८५ चे ‘महिला दशक’ संपून दोन वर्षे झाली होती

समाजातील स्त्रिया आज कुठल्या कुठे पोहोचल्या आहेत.

सायकलवर टांग मारून भटकंती करणारे ग्रुप असतात किंवा त्यासाठी एकटेदुकटे घराबाहेर पडणारेही बहाद्दर असतात. पण सायकलवरून नक्षलग्रस्त प्रदेश पालथा घालणारे हे साहसवीर विरळाच!

‘फोर डेझर्ट मॅरेथॉन’ ही जगातली महत्त्वाची मॅरेथॉन पूर्ण करणारे अतुल पत्की हे एकमेव भारतीय आहेत.

आपलं रंग-रूप हे आपल्याला निसर्गाकडूनच मिळतं

वेगवेगळी माणसं त्यांच्या व्यवसायानुसार वेगवेगळी यंत्रं वापरतात

प्रत्येक भारतीयाची गरज असलेल्या मिठासाठी ब्रिटिशांच्या जुलमाविरुद्ध गांधीजींनी ‘सत्याग्रह’ करून दांडीयात्रा केली.

आपण स्वत:च एक सर्वश्रेष्ठ निसर्गनिर्मिती आहोत याची जाणीव झाली

गुढीपाडवा म्हटलं की मला माझं बालपण आठवतं. सर्वात प्रथम आठवण येते ती कडुिलब आणि गूळ यांच्या मिश्रणाची

कोणतंही मोठं कार्य हाती घ्यायचं तर पहिल्यांदा शक्तीचा विचार करावा लागतो.

आपल्या आवडीप्रमाणे आणि आपल्या गरजेनुसार (डिझायनर मेडिसिन) टेलर मेड करता येतात

कितीही, केव्हाही आणि कसेही खाल्ले तरी पचनसंस्था तिचे काम बिनबोभाट करतच असते

तणावपूर्ण तंत्रज्ञानावर उतारा आहे तो योगशास्त्राचा.

माणसामधल्या ‘हजबंड मटेरियल’, ‘वाइफ मटेरियल’, ‘फादर मटेरियल’ला शोधता शोधता आपलंच ‘मटेरियल’ होऊन जाईल.

आजी ऐंशीच्या पुढच्या असाव्यात, पण एकदा सुदिक डाग्तरकडे गेलेली न्हाई..’’

सृष्टीच्या या सौंदर्यामध्ये मधूनच केव्हा तरी डोकावणारी अजून एक गोष्ट मला मंत्रमुग्ध करते, ती म्हणजे इंद्रधनुष्य.